FIP bij de kat

Wat is FIP
Het wordt veroorzaakt door (gemuteerd) coronavirus en FIP is een virusziekte. Dit feline coronavirus (FcoV) kan in eerste instantie geen kwaad en geeft alleen wat diarree. Maar op het moment dat het muteert, dan is de kans aanwezig dat FIP ontstaat. 9 van de 10 katten krijgen wel een een infectie met coronavirus.

Binnen bepaalde populaties van katten zijn maar liefst 80-90 % van de katten met anti-lichamen tegen 't coronavirus gemeten ( dit is sero-positief voor het FcoV), ze zijn dus nimmer in aanraking geweest met 't corona-virus. 1-5% van de sero-positieve katten kan FIP krijgen. Alle katten die FIP krijgen, sterven.

Sommige katten, die ooit een corona-infectie hebben gehad kunnen drager blijven. In het lichaam blijft het virus zitten. Ze kunnen het virus verspreiden, maar ziek zijn ze er niet van.
De theorie tegenwoordig is: Soms muteert het coronavirus, dat in het lijf blijft in een kwaadaardige variant. Dan is er sprake van FIP.

Het virus "FIP" kan binnen dringen in macrofagen (soort ontstekings-cel) en zich vermenigvuldigen. Zo komt het virus terecht in de bloedbaan.

Het ziektebeeld van FIP wordt veroorzaakt door een afweer-reactie van het lijf tegen de macrofagen die geïnfecteerd zijn. Zo genaamde immuuncomplexen worden gevormd die vast gaan lopen in kleine bloedvaten. Daardoor ontstaan daar ontstekingen in en rond organen en bloedvaten

Wanneer gaat het muteren?
Dit is afhankelijk van een aantal factoren waaronder genetisch bepaalde afweer van de kat, de virusstam, andere virusinfecties (FeLV en FIV) en stress bij de kat spelen een belangrijke rol. Als een kat jonger dan twee jaar is of ouder dan 10 jaar dan ontwikkelen ze eerder FIP.
Hoe vindt de besmetting met het coronavirus plaats?
Besmette katten kunnen het uitscheiden via speeksel, urine en de ontlasting. De andere kat kan het via de bek of neus naar binnen krijgen. Elke kat kan in kontakt komen met het onschuldige corona-virus.
Is FIP niet besmettelijk of wel besmettelijk?
Als er in een groep FIP komt, dan blijft de ziekte vaak maar bij 1 kat. Vespreiden van het "FIP"-virus lijkt dus niet eenvoudig te gaan. Het kan zijn dat 't FIP-virus, dat uit wordt gescheden door deze kat, niet langer besmettelijk is voor anderen. Ook denkt men dat de ene kat meer bescherming heeft dan de andere. Door bijvoorbeeld anti-lichamen tegen het onschuldige corona-virus. Onderzoeken zullen plaats moeten vinden om meer over FIP te weten te komen.

Symptomen

Van FIP zijn er twee vormen

De natte vorm.
De droge vorm.

Eventuele symptomen zijn:

Slechte eetlust
Koorts
Vacht is slecht
Sloom/lusteloos
Groei is slecht
Vallen af
Uveitis (oogontsteking)
Vocht in de buik, die dus dik en vol is (ascites)
Benauwd door vocht in borst holte (hydrothorax)
Slijmvliezen en huid zijn geel (icterus of geelzucht)
Diarree en braken
Aanvallen van epilepsie, (bij ontsteking in de hersenen). Soms valt de baas alleen een verandering van gedrag op.
Nystagmus
Verlammingen
Groeiachterstand bij jonge katten

Diagnose

FIP rechtstreeks aantonen in het bloed.
Via bloed onderzoek zijn anti lichamen tegen 't corona-virus te bepalen. De zgn "titer". Alleen deze onderzoeken kunnen geen onderscheid maken tussen anti-lichamen tegen het onschuldige corona-virus en anti-lichamen tegen 't FIPvirus. De aanwezigheid van anti-lichamen in het bloed zegt dus niets over het wel of niet hebben van FIP. Het betekent alleen dat de kat een keer in zijn leven in aanraking is geweest met het onschuldige corona- virus.
Andere bloedonderzoeken:
Dmv ander bloed onderzoek kun je aanwijzingen krijgen dat er FIP is, alleen geen één van deze onderzoeken is alleen voor FIP.
Gamma globulines
Dmv onderzoek van het bloed is wel vast te stellen of er sprake is van een chronische ontsteking in het lichaam. Een bepaald deel van de ontstekings-eiwitten (voornamelijk gamma-globulines) in het bloed zal stijgen gaan. Helaas is dit niet specifiek voor FIP aangezien ook bij andere chronische ontstekingen deze fractie verhoogd kan zijn. Hier onder een bloeduitslag van een hele hoge gammafractie bij een kat die van FIP verdacht werd.
- Anemie (bloedarmoede)
- Lymfopenie (laag aantal lymfocyten)
- Hypo albuminemie (laag gehalte aan albumine)
- Verhoogde Bilirubine, ALAT en Galzuren (leverwaardes)
- Verhoogde ureum en kreatinine (nierwaardes)

Helaas is er op dit moment nog geen bloedtest om FIP met zekerheid vast te stellen. Het blijft bij een waarschijnlijkheids diagnose. Het klinisch beeld van de kat in combinatie met een verhoging van de gamma-globulines is wel zeer suggestief voor FIP, vooral als er geel draden trekkend vocht in de buikholte aanwezig is.

Definitieve diagnose De definitieve diagnose FIP kan alleen gesteld worden door het aantonen van het virus in weefsels. Dit kan dus alleen via biopten uit organen of bij sectie.
Heeft een kat geel dradentrekkend vocht in de buik dan is dit zeer suggestief voor FIP.

Behandeling

Helaas is FIP niet te behandelen. De meeste katten die verdacht zijn van FIP gaan dood. Bij de natte vorm gaat dit vaak binnen enkele dagen tot weken en bij de droge vorm binnen een aantal maanden tot jaren.
Dmv medicijnen die het immuun-apparaat onderdrukken (oa. prednisolon) kunnen de symptomen van FIP verminderd worden. Secundaire problemen zoals koortsaanvallen, ontstekingen, koortsaanvallen,epilepsie, nierfalen of leverfalen dienen symptomatisch behandeld te worden.

Vaccin tegen FIP
Er is een vaccin voor FIP maar de resultaten zijn wisselend. Er zijn zelfs gevallen waarbij na vaccinatie juist FIP is ontstaan of het ziektebeeld verergerde. Voor nu wordt geadviseerd om niet te vaccineren tegen FIP.

Interferon
Sinds een aantal jaren is er een interferon product op de markt Virbagen Omega. De werking berust op een mogelijk direct anti viraal effect en op de beïnvloeding van de immuun reactie. Het wordt wel toegepast bij de behandeling van katten met een verdenking op de natte vorm van FIP. Er is echter nog niet voldoende bewijs dat het middel effectief is en kan daarom nog niet als DE therapie gelden.

Prognose

Het is niet bekend wat de prognose is van FIP. Voor vragen kun je altijd terecht bij je dierenarts.

Preventie

Zoals uit bovenstaande blijkt, dient het voorkomen van FIP vooral gebaseerd te zijn op het voorkomen van infectie met het coronavirus. Het is dus van belang om de kans op infecties en de infectiedruk te verkleinen. Omdat ook stress een belangrijke rol lijkt te spelen in het ontwikkelen van FIP is het belangrijk om stress zoveel mogelijk te voorkomen.
Hierbij kan men denken aan:

Hygiëne!
Zet de kattenbakken niet in de buurt van de eetbakjes en drinkbakjes.
Neem niet teveel katten in een te kleine ruimte. Huisvest de katten in kleinere groepen van 3-4 katten en zorg voor optimale omstandigheden zoals goede voeding, frisse lucht en aandacht. Dit voorkomt stress en vermindert de infectiedruk.
Houd groepen katten constant qua samenstelling en introduceer liever geen nieuwe katten. Dit geldt niet alleen voor katten die in groepen leven (pension/asiel) maar ook voor katten die in een gewoon huishouden wonen.
Vermijd stresssituaties zoals shows en tentoonstellingen.
Zorg voor goede voeding
In catteries kan men extra aandacht besteden aan kittens en drachtige poezen:
Laat de kittens en drachtige poezen niet in de koppel zitten. Zet moederpoes dus voor de bevalling apart en laat de kittens ook niet meer in de koppel. De enige infectiebron is dan de moeder zelf. Speen de kittens op 5-6 weken en houdt ze apart van de andere katten. Tot die tijd waren ze beschermd door de maternale immuniteit (antilichamen die ze van de moeder hebben gekregen).

Wat is het advies als in een cattery FIP is opgetreden?
Raak niet gelijk in paniek als u een kat heeft die van FIP verdacht is!
De verdachte kat zal niet gelijk uw hele cattery besmetten. Het belangrijkste is dat u stress situatie uit de weg gaat en de hygiëne zo goed mogelijk houdt. Het is verstandig gedurende 3-4 maanden de volgende maatregelen te nemen:

Katten met verdachte symptomen scheiden van de overige katten.
Geen nieuwe katten in huis te nemen.
Niet met de katten naar shows en tentoonstellingen te gaan.
Niet met de katten te fokken, geen buitendekkingen laten uitvoeren!
Poezen met kittens te scheiden van de rest van de katten.
Zorg voor goede voeding

Meer informatie over FIP: Bron Dierenkliniek Wilhelminapark
Bron foto: anonymous, Fip-cat-numbered, CC BY-SA 3.0

Röntgenfoto van een kat met FIP
1 diffuse schaduwvorming door vocht in het onderste gedeelte van de thorax, 2 hart zonder zichtbare randen door thoracale vloeistoffen, 3 luchtpijp, 4 long (slechts een klein deel is nog steeds geventileerd), 5 lever, 6 maag, 7 darmen